Δημήτρης Θεοδωρολέας “Μέθοδος ταχείας αποτοξίνωσης των ασθενών από τις εξαρτησιογώνες ουσίες”
Επιστημονικό και πρακτικό συνέδριο με διεθνή συμμετοχή
“Επίκαιρα προβλήματα ψυχιατρικής και ναρκωτικής φροντίδας στην Ουκρανία και στον κόσμο.
Ψυχοθεραπεία σε προσωπικό επίπεδο»
20 Οκτωβρίου 2017
Crystal Business Centre, Κίεβο (αυτοκινητόδρομος Χάρκοβο, 175, σταθμός μετρό “Boryspilkyi”)
Ομιλία του Δημήτρη Θεοδωρολέα “Μέθοδος ταχείας αποτοξίνωσης των ασθενών από τις εξαρτησιογώνες ουσίες”
Μίλησε τότε για “γενοκτονία”, αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατούσε στη χρήση ναρκωτικών στην πατρίδα της. Ήταν ιατρός. Συμφωνήσαμε και αλληλουποσχεθήκαμε στην κοινή προσπάθεια της μάχης κατά των ναρκωτικών. Και οι δύο περάσαμε από τότε πολλά. Η Ραϊσα Ταράν υπέκυψε στην αρρώστια. Εγώ κράτησα την υπόσχεσή μου.
Είμαι θεραπευτής ιατρός. Είναι ελάχιστες οι φορές που λαμβάνω μέρος σε ένα τέτοιο συνέδριο. Και ειλικρινά ευχαριστώ τον σπουδαίο διοργανωτή του τον κ. Στανισλάβ Ταμπάτσνικοβ για τη δυνατότητα να αναφερθώ σε αυτή τη δραστηριότητά μου. Θα προσπαθήσω με μεγάλη υπευθυνότητα να εκμεταλλευτώ το διαθέσιμο χρόνο, αλλά και με βασικές γραμμές να περιγράψω τις προσπάθειές μας, τις δυσκολίες, τα εμπόδια και τα αποτελέσματα αυτής της σχέσης με τα παιδιά που βρίσκονται στον χώρο της ναρκοεξάρτησης και του αλκοόλ, όπως βέβαια και της εξάρτησης από τη νικοτίνη.
Τον σπουδαιότερο λόγο που θα αναφέρω σαν αιτία που με πολύ αγάπη και ενδιαφέρον ξεκίνησα να δραστηριοποιούμαι στον χώρο της εξάρτησης, νομίζω ότι είναι ο τόπος που γεννήθηκα και μεγάλωσα και που είναι η πόλη του Πειραιά. Σ’ αυτήν την πόλη σαν λιμάνι που είναι και ήταν, από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου, πολύ σύντομα ευδοκίμησαν εύκολα και με μεγάλη ταχύτητα οι ουσίες της εξάρτησης.
Τα καινούργια προϊόντα, που χαρακτηρίστηκαν και “σκληρά ναρκωτικά”, βρήκαν εύκολα έδαφος και μάλιστα με τρόπους που συχνάκις οδηγούσαν πολύ εύκολα και στον θάνατο. Η βοήθεια που ήρθε, ήταν με μεγάλη καθυστέρηση (εννοώ χρόνια) και αναφερόταν κυρίως σε υποστήριξη ψυχολογική και κυρίως στην πρόληψη (μα ήδη οι νέοι, κυρίως, είχαν χωθεί για τα καλά στη φάση του γάμου, με την εξάρτηση). Η συγκυρία η χρονική, και η δομή της πόλης μου, μου έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω από κοντά, με συνομήλικούς μου και λίγο μεγαλύτερους, στο σχολείο, στο λύκειο, στη γειτονιά που πολύ νωρίς οδηγήθηκαν για πολλούς λόγους, αιτίες και αφορμές στη χρήση και ακολούθως στην εξάρτηση. Ήταν έξοχα συγκινητικός ο τρόπος που αυτά τα παιδιά προστάτευαν τα παιδιά που έδειχναν κάποιο ενδιαφέρον για τις ουσίες, να τα απομακρύνουν. Κυρίως ήταν παιδιά που είχανε ήδη ξεκινήσει σπουδές και επαγγελματικές δραστηριότητες.
Στα πρώτα βήματά μου, είχα την υποχρέωση, με τις γενικές μου ιατρικές γνώσεις, να παράσχω με κάθε τρόπο, την ελάχιστη βοήθεια για μείωση των προβλημάτων τους και την ανακούφιση των στερητικών τους.
Και έφτασα σε κάτι πολύ σπουδαίο, πολύ σημαντικό, αποτελεσματικό, ανώδυνο, ασφαλές, με αξιοπρέπεια για τον εξαρτημένο, και να τον οδηγεί στο στόχο που είχα οριοθετήσει: την πλήρη ίασή του και την προστασία του από την εξάρτηση των οπιούχων ακόμα και αν υπάρξει παραβατικότητα ή αμέλεια. Και ήταν τόσο εύκολος ο δρόμος για την επιτυχία του στόχου, τόσο απλός! Αρκούσαν δύο-τρεις βασικές παράμετροι και το αποτέλεσμα σίγουρο. Είμαι πεπεισμένος ότι ήταν τόσο εύκολο, επειδή ήταν αληθές.
Χωρίς να εξειδικεύσω τις συνεργασίες που θα πρέπει να αναφερθώ και θα ήταν πολύ δύσκολο και θα αφορούσε μόνο λεπτομερειακά ειδικούς, θα περιοριστώ σε γενικότερες θέσεις και απόψεις. Πρότυπο για την ταχεία αποτοξίνωση με γενική αναισθησία που είναι μια διαδικασία κατά την οποία οι ασθενείς που εξαρτώνται από οπιοειδή κοιμίζονται με τη βοήθεια της αναισθησίας και τους χορηγείται δόσεις ανταγωνιστικών φαρμάκων. Οι ανταγωνιστές των οπιοειδών προκαλούν άμεση επίθεση της αποτοξίνωσης αφαιρώντας τα οπιοειδη από τις περιοχές του εγκεφάλου στις οποίες παράγουν τα αποτελέσματά τους.
Στη συνέχεια ο ασθενής επιβάλλεται να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα που θα αφορά την ψυχολογική πλευρά της εξάρτησης. Καθώς επίσης και τη διατήρηση της θεραπείας με ναλτρεξόνη που προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος υποτροπής.
Η ταχεία αποτοξίνωση είναι αποτελεσματική για όλα τα είδη οπιοειδών, ακόμα της μεθαδόνης και της βουπρενορφίνης. Ωστόσο τα άτομα που είναι ταυτόχρονα εξαρτημένα από οπιοειδή και άλλους είδους ναρκωτικά μπορούν να θεραπεύσουν την εξάρτησή τους από τα οπιοειδή με τη μέθοδο της ταχείας αποτοξίνωσης. Η ταχεία αποτοξίνωση γίνεται πολύ πιο γρήγορα από την αποτοξίνωση χωρίς αναισθησία (απαιτώντας μόνο λίγες ώρες αντί για μέρες ή ακόμα και εβδομάδες). Ο ασθενής δε βιώνει τα στερητικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ταχείας αποτοξίνωσης. Η ταχεία αποτοξίνωση από τα οπιοειδή εγγυάται εκατό τοις εκατό επιτυχή αποτοξίνωση.
Προφανώς όταν βρίσκεται ο ασθενής υπό την αναισθησία δεν είναι δυνατών να εγκαταλείψει τη διαδικασία να παραιτηθεί από αυτή ή να αρχίσει τη χρήση οπιοειδών. Οι περισσότεροι που προσπαθούν να αποτοξινωθούν από τα οπιοειδή χωρίς αναισθησία δεν το πετυχαίνουν, λόγω της ασυγκράτητης επιθυμίας τους να ξαναρχίσουν τη χρήση που επιμένει, να δώσουν τέλος στα στερητικά συμπτώματα.
Κατά τη διάρκεια της ταχείας αποτοξίνωσης ο ασθενής βοηθείται μακροπρόθεσμα διότι του χορηγείται άμεσα δόση ναλτρεξόνης η οποία μπλοκάρει τα οπιοειδή. Όταν ο ασθενής ξυπνήσει από την νάρκωση μπορεί να δεχτεί πλήρη δόση ναλτρεξόνης. Στην αποτοξίνωση χωρίς αναισθησία πρέπει να περάσουν 7 με 10 μέρες προκειμένου να μπορέσει να δεχτεί τη ναλτρεξόνη χωρίς να του δημιουργηθούν τα στερητικά συμπτώματα. Έτσι άλλο ένα πλεονέκτημα της ταχείας αποτοξίνωσης είναι το ότι ο ασθενής είναι αμέσως προετοιμασμένος για ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα θεραπείας λίγες μόνο ώρες μετά την έναρξη της αποτοξίνωσης. Η ναλτρεξόνη πρέπει να χορηγείται καθημερινά για αρκετούς μήνες προκειμένου να προληφθεί ο κίνδυνος υποτροπής. Διότι:
α) η ναλτρεξόνη εμποδίζει τη λαχτάρα για χρήση οπιοειδών και
β) εμποδίζει πλήρως οποιαδήποτε συνέπεια μπορεί να προκληθεί από οπιοειδές σε περίπτωση που ασθενής προσπαθήσει να ξανακάνει χρήση ενώ παίρνει ναλτρεξόνη.
Έτσι η ναλτρεξόνη παρέχει ασφάλεια για τον κίνδυνο υποτροπής και η χρήση της δεν προκαλεί εθισμό. Έτσι δεν εμφανίζει στερητικά ο ασθενής όταν διακόψει τη χρήση της μετά από μερικούς μήνες.
Βασική αρχή για την προσπάθεια της αποτοξίνωσης και απεξάρτηση του ασθενούς από τα ναρκωτικά είναι η επιθυμία του ίδιου και η εκτίμηση των συνεργατών ψυχολόγων, κοινωνιολόγων, ότι είναι πεπεισμένοι και εκτιμούν την επιθυμία του χρήστη για το βέβαιο της θέλησής του. Ακολούθως, ο ασθενής, κατά την είσοδό του στην κλινική, εκτιμάται από ιατρούς, παθολογικά, καρδιολογικά, πνευμονολογικά και τους ψυχίατρο, χειρουργό (εάν χρειάζεται ένεκα αποστημάτων, ύπαρξη φλεβών και τα άλλα) και αναισθησιολόγο, για να υποβληθεί στον απαραίτητο εργαστηριακό, παρακλινικό έλεγχο και τοξικολογικές αναλύσεις που είναι απαραίτητες. Εκ των αποτελεσμάτων των εξετάσεων, εκτιμούμε τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και τοποθετείται άμεσα ενδοφλέβια χορήγηση με ορούς για λήψη υγρών και φαρμάκων. Κρίνω σωστό ότι στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρω ότι κάποιες κατηγορίες παιδιών που δε μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα της ταχείας αποτοξίνωσης και το πρόγραμμα της απεξάρτησης ένεκα τυχών κάποιας:
α) εγκυμοσύνης (υπάρχει όμως διαφορετική παρέμβαση),
β) αλλεργίες στα φάρμακα που χρησιμοποιούμε βάση πρωτοκόλλου για αποτοξίνωση,
γ) ασθενείς με σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές (οξεία ψύχωση),
δ) ασθενείς με προβλήματα κακοήθειας, που ίσως μέχρι τις εξετάσεις δε γνώριζαν.
Ακολουθεί εισαγωγή τους στη μονάδα εντατικής θεραπείας, όπου γίνεται χορήγηση προποφόλης και διασωληνώνεται ο ασθενής. Τοποθετείται Levin και καθετήρας Folley.
Συνδέεται με μόνιτορ και παρακολουθούνται οι ζωτικές τους λειτουργίες (αρτηριακή πίεση, σφύξις, κορεσμός οξυγόνου). Η έγχυση προποφόλης γίνεται μέσω αντλίας που ασθενείς αναπνέει μόνος του. Ακολούθως χορηγείται ανταγωνιστής των οπιοειδών και ακολουθεί συμπτωματική υποστήριξη με αντιεμετικά, αντιδιαρροϊκά και άλλα. Η διαδικασία γίνεται κατά τη διάρκεια της νυκτός και μετά από 5 έως 6 ώρες αφού εκτιμηθεί η κατάσταση του ασθενή διακόπτουμε την αναισθησία και ο ασθενής αφυπνίζεται, και παραμένοντας 24 ώρες στην κλινική αποχωρεί.
Σημεία σημαντικά που πρέπει να τονιστούν ιδιαιτέρως για την επιτυχή πορεία τους σκοπού μας είναι:
α) η καθημερινή λήψη του ασθενή, ανταγωνιστή των οπιούχων σε μορφή χαπιού, αν είναι δυνατόν από τους γονείς του με ευλαβική συνέπεια (εδώ θα πρέπει να αναφερθώ στη μεγάλη βοήθεια που υπάρχει τα τελευταία χρόνια με τη χρήση εμφυτεύματος ή ενέσιμης μορφής ναλτρεξόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα προστασίας)
β) η εβδομαδιαία συνάντησή του με υπεύθυνο ψυχολόγο του προγράμματος, ίσως και δύο φορές
γ) η μεγάλη φροντίδα για εύρεση εργασίας ή ενασχόλησή του με κάποιες επιλογές του.
Τα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής, σας βεβαιώνω ότι είναι καταπληκτικά και δίνεται με εύκολο τρόπο στον εξαρτημένο που θέλει να απεξαρτηθεί, η δυνατότητα της επιτυχίας. Παρεμβάσεις, απειλές των συγγενών και φίλων στον ασθενή όσο γίνεται πρέπει να αποφευχθούν γιατί δυσκολεύουν την επίτευξη του σκοπού.
Στα προαναφερθέντα ιατρικά πρωτόκολλα να ληφθεί υπόψη ότι μπορούν να τροποποιούνται ανάλογα τη διαφορετικότητα του κάθε ασθενούς.
Με τη βεβαιότητα που μας έχουν δώσει τα στοιχεία της προσπάθειάς μας, κατά τη διάρκεια της εικοσαετούς λειτουργίας μας, των συνεργατών μου και του εμού προσωπικά, ότι δε θα πρέπει να μένουμε στο σκοτάδι που πολλές φορές οδηγούμεθα και μάλιστα όταν πρόκειται για την υγεία των παιδιών μας, που πιθανότατα εμείς οι γονείς, το σχολείο ή η κοινωνία μας γενικότερα δε μπορέσαμε να προστατέψουμε ή να θεραπεύσουμε. Η επιλογή της ομάδας στην προσέγγιση της θεραπείας με ανταγωνιστές μέχρι και σήμερα από την παρελθούσα εικοσαετία δεν έχει καθόλου στοιχεία αμφιβολίας. Προσωπική μου θέση είναι η διαβεβαίωση προς εσάς ότι αν το παιδί μου είχε πρόβλημα, αυτή θα ήταν η επιλογή μου. Επαναλαμβάνομαι, αλλά θα επιμένω ότι είναι ό, τι καλύτερο μέχρι σήμερα υπάρχει για την επιτυχή αποτοξίνωση.
Με θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες στους διοργανωτές της ημερίδας και τις ευχές προς όλους να μη συναντήσουν ποτέ στη ζωή τους, τη σκληρή πραγματικότητα της χρήσης-εξάρτησης.
Σας ευχαριστώ.