«Το προφίλ του προβληματικού νέου» του Θανάση Πάνου
Το πλέον ανησυχητικό σήμερα είναι ότι κατεβαίνει επικίνδυνα ο δείκτης της ηλικίας των παραβατικών παιδιών. Έτσι και το προφίλ του παιδιού ή του εφήβου που συλλαμβάνεται και παραπέμπεται έχει αλλάξει ριζικά. Η στατιστική υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στην πρώτη δημοσίευσή της ήδη από το 1990 ανέφερε ότι αυξήθηκε κατά 91,5%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ο αριθμός των παιδιών από 7 έως 12 ετών που συνελήφθησαν για παραβάσεις διαφόρων νόμων. Στη δεκαετία του 1980, που όλα φαίνονταν αισιόδοξα, τρία εκατομμύρια διακόσιες χιλιάδες ανήλικοι απασχόλησαν τις αρμόδιες αρχές. (το 42% διέπραξαν περισσότερα από ένα αδικήματα και όχι μόνο μία φορά)
Η εξήγηση που δίδεται από ειδικούς επιστήμονες και δικαστικούς λειτουργούς, που έχουν κατά καιρούς υπηρετήσει στο δικαστήριο ανηλίκων, για την αύξηση της παραβατικότητας στην σημερινή κοινωνική πραγματικότητα είναι ότι σε αυτό συνέτεινε η μεγάλη κρίση που διαπερνά ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό η ανασφάλεια για το μέλλον καθώς και η ανεξέλεγκτη διάδοση των ναρκωτικών. Η δικαστής ανηλίκων κ. Μαγιάκου, συνέδεσε την εκδήλωση συχνότερης αρνητικής συμπεριφοράς με την αποδοχή αρνητικών προτύπων με τα οποία εξοικειώνονται από πολύ μικρά τα παιδιά μέσω των τηλεοπτικών προγραμμάτων και του διαδικτύου, τα οποία παρουσιάζουν μια σκληρή καθημερινότητα σε ένα όλο και πιο αφιλόξενο περιβάλλον. Αντίστοιχα στα στατιστικά δεδομένα της αστυνομίας ανηλίκων, που επιμελήθηκε η καθηγήτρια πανεπιστημίου κα. Καλτσούνη-Νόβα, προκύπτει ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ποιοτική, επι το χειρότερον, παραβατική συμπεριφορά ανηλίκων. Οι έφηβοι από 13 έως 17 ετών, καθώς και οι ανήλικοι στη μετεφηβική ηλικία, από 18 έως 20 ετών, διαπράττουν κυρίως αδικήματα ειδικών ποινικών νόμων, όπως ο νόμος για τα ναρκωτικά, για την καταστολή της βίας στα γήπεδα και καταστροφές στα σχολικά κτίρια.
Τα παιδιά 7 έως 12 ετών διαπράττουν σε ίσο ποσοστό αδικήματα που περιγράφονται στον ποινικό κώδικα και σε ειδικούς ποινικούς νόμους. Για το προφίλ του «προβληματικού» ανηλίκου η εισαγγελέας ανηλίκων Αθηνών, κα. Γκίκα είχε επισημάνει: «είναι συνήθως παιδιά που ζουν σε προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον. Και όταν λέμε προβληματικό δεν εννοούμε παιδιά διαζευγμένων γονιών αλλά παιδιά που οι γονείς τους δεν εκπληρούν τον γονικό τους ρόλο, δεν είναι δίπλα τους και είναι από όλο το οικονομικό φάσμα»
Η ισότητα των δύο φύλων δεν φαίνεται να ισχύει στην παραβατικότητα των ανηλίκων. Τα στατιστικά δεδομένα είναι αποκαλυπτικά. Το 97,5% είναι αγόρια ενώ τα κορίτσια μόλις φτάνουν το 4,3%. Ανησυχητικό επίσης, θεωρείται από τους ειδικούς επιστήμονες το γεγονός ότι οι ανήλικοι διαπράττουν παρεκκλίνουσες δραστηριότητες κυρίως μόνοι τους ή με συνεργούς της ηλικίας τους και ελάχιστοι συμμετέχουν σε παράνομες πράξεις μαζί με ενηλίκους, όπως συνέβαινε παλαιότερα.
Η πλέον ακατάλληλη μεταχείριση, για την κοινωνική προσαρμογή των παιδιών, είναι ο σωφρονισμός τους. Πρέπει να τονίσουμε και πάλι το μεγάλο πρόβλημα στο χώρο της πρόληψης που είναι η έλλειψη μέσων, υλικοτεχνικής υποδομής και ειδικευμένου προσωπικού. Το πρόβλημα έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις αν προσθέσουμε ότι κάθε εβδομάδα στο δικαστήριο Ανηλίκων δικάζονται όλο και περισσότερες υποθέσεις, ενώ η αστυνομία ανηλίκων (ειδική υπηρεσία στη Γενική ασφάλεια Αττικής που ιδρύθηκε το 1987) απασχολεί ελάχιστους ειδικευμένους αστυνομικούς.
Θανάσης Πάνου*