Κεφάλαιο 1. Πολιτικές και νομοθεσία. Νέες εθνικές νομοθεσίες (3)

Στατιστικά στοιχεία που αφορούν την επιβολή ποινών

Η παρακολούθηση των ποινών που επιβάλλονται στους παραβάτες της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά εξετάσθηκε ή εφαρμόστηκε σε αρκετές χώρες, και σε ορισμένες περιπτώσεις λήφθηκαν ήδη μέτρα βάσει των αποτελεσμάτων της.

Στην Ιρλανδία δόθηκε έγκριση για τη συγκρότηση κεντρικής μονάδας εγκληματολογικών στατιστικών για την παρακολούθηση στατιστικών στοιχείων που αφορούν τις συλλήψεις, τις διώξεις και τη φύση των επιβληθεισών ποινών, σύμφωνα με την εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά.

Ο γερμανικός νόμος για τα ναρκωτικά επιτρέπει στον εισαγγελέα να αναστέλλει τις διαδικασίες για κατοχή ναρκωτικών χωρίς δικαστική έγκριση υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Παρά τις συστάσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές για τα θέματα αυτά, οι κανονισμοί διαφοροποιούνται σημαντικά από κρατίδιο σε κρατίδιο. Η προαναφερθείσα μελέτη σχετικά με τις διαφοροποιήσεις αυτές, η οποία εκπονήθηκε από το Υπουργείο Υγείας, εξέτασε την επιβολή ποινών σε περισσότερες από 1 800 υποθέσεις σε έξι διαφορετικά κρατίδια (Schäfer και Paoli, 2006).

Σε ορισμένες επαρχίες της Αυστρίας έγιναν προσπάθειες για την τυποποίηση της εφαρμογής των άρθρων 12 και 35(4) του νόμου περί ναρκωτικών, τα οποία θεσπίζουν απλοποιημένες διαδικασίες για την απόσυρση αναφορών προς την αστυνομία σε περίπτωση αγοράς ή κατοχής μικροποσοτήτων κάνναβης. Από άλλα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την επιβολή ποινών προκύπτει ότι η κατάργηση των αναφορών ως νομοθετημένο εναλλακτικό μέτρο της ποινής ενισχύθηκε το 2004, παρόλο που οι αστυνομικές αναφορές και οι καταδίκες αυξήθηκαν περαιτέρω, ενώ ο αριθμός των διαδικασιών που ανεστάλησαν μειώθηκε ελαφρά.

Στη Ρουμανία, μελετήθηκαν τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την επιβολή δικαστικών ποινών με στόχο την παρακολούθηση της επιτυχίας της κοινωνικής επανένταξης τοξικομανών που διαπράττουν άλλα αδικήματα πέραν της χρήσης ναρκωτικών. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η ποινή συνίστατο σε αναστολή των ποινικών κυρώσεων υπό επιτήρηση. Μετά το 2004 διαπιστώθηκε ότι μειώθηκε η συχνότητα επιβολής υποχρεωτικής θεραπείας από τα δικαστήρια, με αποτέλεσμα τον σημαντικό περιορισμό της εμπλοκής των υπηρεσιών επιτήρησης και, ως εκ τούτου, της συμβολής τους στην κοινωνική αποκατάσταση των τοξικομανών.

Τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν την επιβολή ποινών ή την αποφυγή επιβολής ποινών παρέχουν μια πολύ πιο ακριβή εικόνα για την εφαρμογή της πολιτικής μιας χώρας για τα ναρκωτικά από ό,τι τα νομοθετικά κείμενα (βλέπε ΕΚΠΝΤ, 2002α). Παρόλο που δεν συλλέγουν όλα τα κράτη μέλη ολοκληρωμένα στοιχεία για την επιβολή ποινών, σε αντίθεση με τα στατιστικά στοιχεία για τις συλλήψεις, αρχίζει να αναφέρεται μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τις χώρες για την παρακολούθηση της εν λόγω εφαρμογής, γεγονός που συνάδει με την τάση για αξιολόγηση των νομοθετικών μέσων (10). Το θέμα της συλλογής και ανάλυσης στατιστικών στοιχείων που αφορούν την επιβολή ποινών εξετάστηκε στο πλαίσιο συνεδρίασης εμπειρογνωμόνων του ΕΚΠΝΤ το 2006.