«Η απεξάρτηση από τα ναρκωτικά ζητά την ουσιαστική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου»
Το ΚΕΝΘΕΑ είναι ένας αντιναρκωτικός οργανισμός με παγκύπρια εμβέλεια, ιδρύθηκε το 1994 και τώρα υπάρχουν 114 οργανώσεις. Μέλη του ΚΕΝΘΕΑ είναι όλος ο κυπριακός λαός γιατί εφευρέτης του είναι η Ιερά σύνοδος της εκκλησίας της Κύπρου , η Ένωση Δήμων , η Ένωση κοινοτήτων οι συνομοσπονδίες των γονέων προδημοτικής, δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης , οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ΠΑΣΥΔΥ,ΠΟΕΔ ,τα Πανεπιστήμια της Κύπρου και πολλές τοπικές άλλες οργανώσεις, Δήμοι και κοινότητες.
Το ΚΕΝΘΕΑ ασχολείται με τρία είδη πρόληψης της εξάρτησης:
Την πρωτογενή όπου ο όρος συνίσταται στην παρέμβαση πριν την εκδήλωση ενός γεγονότος που προκαλεί δυσάρεστες συνέπειες, που σημαίνει διάσπαση του δικτύου αιτιωδών σχέσεων που περιβάλλουν αυτό το γεγονός, με την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων κρίκων της αλυσίδας. Η πρόληψη προϋποθέτει την κινητοποίηση των ανθρώπων ή την «παρακίνησή» τους ν’ αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους προς μια καλύτερη κατεύθυνση. Η εκπαίδευση και η πληροφόρηση παίζουν ένα ζωτικό ρόλο σ’ αυτήν τη διαδικασία, η οποία είναι αποτέλεσμα συνδυασμένης δράσης διαφορετικών ανθρώπων.
Την δευτερογενή πρόληψη με την οποία, εννοείται η πρώιμη ανίχνευση μιας ήδη αναπτυσσόμενης, αλλά όχι κλινικά ορατής, ασθένειας ή προβλήματος υγείας, με τέτοιο τρόπο ώστε μέσω της πρώιμης παρέμβασης η πρόγνωση να καθίσταται πιο ευνοϊκή. Δευτερογενή πρόληψη στην τοξικοεξάρτηση θεωρείται η δουλειά με άτομα ή ομάδες «υψηλού κινδύνου», που φλερτάρουν δηλαδή με τις ουσίες ή κάνουν περιστασιακά χρήση, αλλά δεν έχουν φτάσει στο επίπεδο της εξάρτησης.
Και την τριτογενή πρόληψη με την οποία εννοείται η πρόληψη της υποτροπής μιας ασθένειας ή ο περιορισμός των επιπτώσεων των υπολειμματικών συμπτωμάτων στην περίπτωση της κλινικά εμφανούς ασθένειας ή του προβλήματος συμπεριφοράς στα πρώτα του στάδια. Αυτό το επίπεδο πρόληψης συνδέεται συνήθως στενά με τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη.
Υπάρχει έξαρση και πόσο ανησυχητική είναι η σημερινή εξάπλωση των ναρκωτικών στην Κύπρο;
Κατά τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια , έχουν παρατηρηθεί διαφοροποιήσεις γύρω από το θέμα της ουσιοεξάρτησης.
Έχει εντατικοποιηθεί αρκετά η χρήση της κάνναβης , η οποία αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.η τελευταία έρευνα που έχει το ναρκωτικό συμβούλιο το 2012 και βγήκαν τώρα τα αποτελέσματα, δείχνουν μια μικρή μείωση της χρήσης.
Εμείς βλέπουμε ότι τα άτομα που κάνουν χρήση σχεδόν δέκα χρόνια βλέπουμε να παρουσιάζουν έντονα ψυχικά προβλήματα , δηλαδή τα έτομα έχουν σταματήσει να ενδιαφέρονται για οποιαδήποτε υγιή απασχόληση, τα ενδιαφέροντα τους έχουν φθάσει στο μηδέν και εάν προηγουμένως έκαναν δέκα πράγματα τώρα κάνουν δύο. Σκέφτονται την κάνναβη και να πίνουν κάνναβη μόνο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το 2012 εισήχθηκαν στο νοσοκομείο Αθαλάσσας 33 άτομα από τα οποία τα 27 είχαν κάνει κατάχρηση ειδικής κάνναβης. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ποικιλίες της κάνναβης που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην κυπριακή αγορά έχουν διαφοροποιηθεί.
Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση της ηρωίνης έχει μειωθεί αρκετά , τα τελευταία χρόνια, μιλούμε για ποσοστά πάνω του 80 τοις εκατόν και αυτή είναι η μεγαλύτερη επιτυχία που έχουμε όλα αυτά τα χρόνια. Η χρήση της κοκαϊνης βρίσκεται στα ίδια επίπεδα , με μικρή αύξηση.
Έξαρση τελευταία παρατηρείται στην χρήση μεταμφεταμίνης και αυτό παρατηρείται ειδικά στις περιοχές της Λεμεσού και της Πάφου. Συνεχώς ανακαλύπτονται νέες ουσίες οι οποίες κυκλοφορούν ανεξάρτητα από τις άλλες. Το ευρωπαϊκό κέντρο ανακοίνωσε φέτος ότι περίπου 100 νέες ουσίες , πλασάρονται κάθε χρόνο στο παζάρι. Εκείνο όμως που διαφοροποιεί τα πράγματα κατά τα τελευταία χρόνια είναι ότι αυτή την στιγμή δεν έχουμε μόνο εξάρτηση στις ουσίες αλλά έχουμε εξάρτηση στις συμπεριφορές και αυτός είναι ένας τομέας με τον οποίο ασχολείται και επιστρατεύεται το ΚΕΝΘΕΑ.
Οι συμπεριφορές είναι η κατάχρηση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, του κινητού τηλεφώνου, η ενασχόληση με τον τζόγο κ.ά.
Ποιές είναι κατά την άποψη σας οι γενεσιουργικές αιτίες του προβλήματος και πως αντιμετωπίζονται;
Η χρήση των ναρκωτικών είναι κοινωνικό φαινόμενο και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Έρχεται στην επιφάνεια σε μια χώρα, σε μιαν εποχή όπου η ίδια η κοινωνία δεν μπορεί να καλύψει τις βασικές ανάγκες των νέων ανθρώπων. Δηλαδή να τους δώσει δημιουργικότητα μέσα από την οποία οι ίδιοι να νιώθουν καλά. Οι ουσίες προσφέρουν δυστυχώς το αίσθημα της ευχαρίστησης , για λίγο χρονικό διάστημ α και χωρίς μεγάλη βοήθεια σε κάνει να νιώθεις καλά.
Η κοινωνία έχει γίνει πολύ ανταγωνιστική, απρόσωπη και περίπλοκη. Η πίεση πάνω στους νέους είναι τεράστια. Το παιχνίδι και η ξεγνοιασιά έχουν φύγει από την ζωή τους και τη θέση τους πήραν το κυνήγι της επιτυχίας. Παράλληλα η κοινωνία περνά μια βαθιά κρίση αξιών και θεσμών. Οι νέοι οδηγούνται στο περιθώριο και δεν βλέπουν διέξοδο στη ζωή τους και στα καθημερινά τους προβλήματα. Παράλληλα το σχολείο δεν δημιουργεί νέους με ισχυρή προσωπικότητα και αυτοεκτίμηση, αλλά νέους με παθητική στάση. Οι νέοι έχουν ανάγκη από στήριξη που δεν βρίσκουν, ανάγκη να πιστέψουν σε κάτι και να αγωνιστούν γι’ αυτό, πράγμα που δύσκολα πετυχαίνουν αφού κλονίστηκε η εμπιστοσύνη τους με τη σήψη και τη διαφθορά που βλέπουν γύρω τους.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι μύθοι που περιβάλλουν τα ναρκωτικά, η επίδραση των Μ.Μ.Ε. και το κίνητρο των εμπόρων ναρκωτικών που είναι το τεράστιο κέρδος.
Λειτουργεί ορθά το υφιστάμενο σύστημα που ακολουθεί η Αστυνομία όσον αφορά την πρόληψη και δίωξη των ναρκωτικών; Είναι ικανοποιητικό το όλο νομικό σύστημα, αναφορικά με το πως αντιμετωπίζονται οι χρήστες και οι έμποροι ναρκωτικών; Τι διορθωτικές κινήσεις θα πρέπει να γίνουν;
Η αστυνομία έχει σαν καθήκον την μείωση της προσφοράς των ναρκωτικών. Εμείς έχουμε καθήκον την μείωση της ζήτησης. Ένα από τα πιο προοδευτικά πράγματα που αποδέχτηκε η αστυνομία της Κύπρου είναι ένα πρόγραμμα το οποίο προβλέπει οποιοδήποτε μεχρι 22 χρονών. Για παράδειγμα εάν κάποιος συλληφθεί για πολύ μικρές ποσότητες για δική του χρήση τότε δεν παραπέμπεται σε δικαστήριο αλλά σε θεραπευτική μονάδα για να τύχει θεραπείας . Εάν όμως το ίδιο άτομο συλληφθεί για δεύτερη φορά τότε προσάγεται στο δικαστήριο και επιβαρύνεται και με την πρώτη κατηγορία και εμείς ως ΚΕΝΘΕΑ χαιρετούμε αυτή την πρωτοβουλία.
Αυτό που θα ήθελα να διορθωθεί και να μπεί σε εφαρμογή στην Κύπρο είναι όπου υπάρχει εγκεκριμένο πρόγραμμα από το αντιναρκωτικό συμβούλιο , να υπάρχει και θεραπευτική μονάδα. Εάν εφαρμοστεί αυτό θα μπορούν να εξυπηρετηθούν και οι κάτοικοι της Πάφου και της Δερύνειας και του Παλαιχωρίου και όλων των μακρινών περιοχών γιατί αυτό το πράγμα δίνει μια ευκαιρία για να οδηγηθούν προς την θεραπεία και όχι προς την φυλακή.
Αυτή την στιγμή λειτουργούν μόνο δύο θεραπευτικές μονάδες, του ΚΕΝΘΕΑ και του Προμηθέα στην Λεμεσό.
Ποιά είναι η θέση σας όσον αφορά την αποποινικοποίηση και ελευθεροποίηση των «μαλακών» ή και των «σκληρών» ναρκωτικών και που τη στηρίζετε;
Εμείς πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν σκληρά και μαλακά ναρκωτικά . Εκείνο το οποίο εμείς υποστηρίζουμε με τον όρο αποποινικοποίηση , εμείς το λέμε αποεγκληματοποίηση. Δεν μπορεί δηλαδή ένας νέος με δύο, πέντε, δέκα γραμμάρια να οδηγηθεί στην φυλακή.
Στην Ελλάδα οι όροι αυτοί είναι κάπως πιο διαφοροποιημένοι διότι εκεί μιλούμε για πταίσμα ενώ στην Κύπρο αυτό το πράγμα δεν υπάρχει. Εδώ υπάρχει το επαρχιακό δικαστήριο που λύνει όλες τις υποθέσεις και το κακουργιοδικείο , όταν μιλούμε για εμπορία μεγάλων ποσοτήτων. Όπου υπάρχει το λεγόμενο κακούργημα.
Η λέξη αποποινικοποίηση στην Κύπρο δεν συμπίπτει με αυτό που αγωνιζόμαστε εμείς και είναι παρεξηγήσιμη από πολλούς. Εμείς μιλούμε για αποεγκληματοποίηση και το αντιναρκωτικό συμβούλιο μιλά για το ίδιο πράγμα , αποστιγματισμό. Αυτή είναι η δική μας η τοποθέτηση χωρίς να αποδεχόμαστε, διότι δεν υπάρχει επιστημονικός όρος που να ξεχωρίζει τα ναρκωτικά σε σκληρά και μαλακά.
Πως μπορούμε να αποτρέψουμε κάποιον να κάνει χρήση; Μπορεί κάποιος να θεραπευτεί από μόνος του ή χρειάζεται απαραίτητα η ιατρική βοήθεια;
Αυτό είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Πρώτα πρέπει το ίδιο το άτομο να φθάσει σε σημείο που να κατανοήσει ότι έχει πρόβλημα. Εάν ο ίδιος δεν το κατανοήσει , δηλαδή δεν δημιουργηθεί η αυτογνωσία, να ξέρω δηλαδή τι κάνω ,τότε κατά ένα τρόπο δεν μπορεί να προχωρήσει παρακάτω.
Άρα η θεραπεία ζητά την ουσιαστική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου. Πρέπει ο ίδιος να συμμετάσχει σε μια προσπάθεια απεξάρτησης , για να μπορέσει να θεραπευτεί.
Όσον για το δεύτερο κομμάτι της ερώτησης, θα έλεγα ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα ιατρική βοήθεια,κάποιος μπορεί και μόνος του να τα καταφέρει φτάνει να φτάσει στο σημείο να το κατανοήσει και να πάρει την απόφαση.
Της Γεωργίας Πιερή
Πηγή: titloi.com