Επιστροφή στο μέλλον: πρόβλεψη των απειλών και των προκλήσεων

Στην φετινή έκθεση γίνεται, όπως πάντα, μια προσπάθεια να προσδιοριστούν οι νέες τάσεις ώστε να προβλεφθούν τα επερχόμενα προβλήματα. Μια τέτοιου είδους ανάλυση είναι εξ ορισμού θεωρητική και πρέπει να γίνεται με προσοχή. Μια ναρκωτική ουσία που σχετίζεται άμεσα με σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας είναι η μεθαμφεταμίνη. Ενώ τα προβλήματα που προκαλούνται από τη μεθαμφεταμίνη παγκοσμίως συνεχίζουν να αυξάνονται, στο εσωτερικό της Ευρώπης η ναρκωτική αυτή ουσία παραμένει περιορισμένη σε λίγες χώρες με μακροχρόνια προβλήματα. Μολονότι επί του παρόντος τα διαθέσιμα στοιχεία δεν μας επιτρέπουν να συνάγουμε σταθερά συμπεράσματα για τις τάσεις, ολοένα και περισσότερα κράτη αναφέρουν κατασχέσεις ή χρήση της ναρκωτικής αυτής ουσίας, δίνοντας σαφή έμφαση στην ανάγκη για πιο στενή παρακολούθηση των πληθυσμιακών ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο.

Το 2006, το ΕΚΠΝΤ δημοσίευσε τεχνικό έγγραφο για τα παραισθησιογόνα μανιτάρια, και το θέμα αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά στην ετήσια έκθεσή μας. Η διαθεσιμότητα και η χρήση των παραισθησιογόνων μανιταριών φαίνεται ότι αυξάνεται από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 αλλά σε μεγάλο βαθμό δεν καταγράφεται. Η χρήση αυτού του είδους ναρκωτικής ουσίας φαίνεται ότι είναι ως επί το πλείστον πειραματική και υπάρχουν ελάχιστες αναφορές προβλημάτων. Ωστόσο, η αυξανόμενη συνειδητοποίηση της διαθεσιμότητας των παραισθησιογόνων μανιταριών από τους φορείς χάραξης πολιτικής οδήγησε στη θέσπιση ορισμένων δράσεων για την αύξηση των μέτρων ελέγχου.

Η ψιλοκυβίνη και η ψιλοκίνη, δύο από τις ψυχοτρόπους ουσίες που βρίσκονται στα παραισθησιογόνα μανιτάρια, ελέγχονται βάσει διεθνούς σύμβασης. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα μανιτάρια αναπτύσσονται αυτοφυώς σε πολλές χώρες δημιουργεί ένα πιο σύνθετο ζήτημα για τη νομοθεσία με αποτέλεσμα τη διαφορετική αντιμετώπιση ανά την Ευρώπη. Γενικότερα, η επαγρύπνηση σε σχέση με τις νέες ουσίες που ενδέχεται να εγκυμονούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και ως εκ τούτου χρήζουν ελέγχου υποστηρίζεται από μια νέα απόφαση του Συμβουλίου (2005/387/$fnΔΕΥ) σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών, την αξιολόγηση κινδύνων και τον έλεγχο νέων ψυχοτρόπων ουσιών. Ένα παράδειγμα της αναγκαιότητας έγκαιρων πληροφοριών προειδοποίησης στον τομέα αυτό αποτελεί η ραγδαία εξάπλωση της ουσίας mCPP (1-3-χλωροφαινυλοπιπεραζίνης) το 2005. Η εμφάνιση της mCPP καταδεικνύει το γεγονός ότι όσοι εμπλέκονται στην παραγωγή παράνομων ναρκωτικών ουσιών αναζητούν διαρκώς καινοτομίες υπό τη μορφή νέων χημικών ουσιών που μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά — στην περίπτωση αυτή ενδεχομένως για την ενίσχυση ή την τροποποίηση των αποτελεσμάτων της MDMA (έκσταση). Τέτοιου είδους καινοτομίες χρήζουν αντιμετώπισης, καθώς είναι άγνωστη η δυνατότητα των ουσιών αυτών να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης που τέθηκε σε λειτουργία βάσει της απόφασης του Συμβουλίου αποτελεί ως εκ τούτου έναν σημαντικό μηχανισμό ο οποίος παρεμβαίνει σε μια διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των νεαρών Ευρωπαίων από εκείνους που επιδιώκουν το κέρδος αποφεύγοντας τους υπάρχοντες μηχανισμούς ελέγχου των ναρκωτικών.