Έφηβοι και ναρκωτικά
Η οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική κρίση, η πίεση από τις παρέες των συνομηλίκων, η κρίση στο θεσμό της οικογένειας, η απόρριψη και η εγκατάλειψη που συχνά βιώνουν από τους γονείς, τα εργασιακά προβλήματα, η έλλειψη στόχων, ιδεών, ιδανικών και αξιών, δημιουργούν αδιέξοδα στους εφήβους. Έτσι πέφτουν ευκολότερα στην παγίδα των ναρκωτικών.
Μέσα από τα ναρκωτικά, οι έφηβοι αναζητούν τις λυτρωτικές λύσεις, επαναστατούν στις καταπιεστικές παραδοσιακές αξίες, αντιδρούν προς τους γονείς, διαμαρτύρονται για το κοινωνικό χάος, αναζητούν μια κοινωνική ταυτότητα, προσπαθούν να υποφέρουν λιγότερο και αποζητούν τεχνητούς παραδείσους.
Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ναρκομανών (μόνιμοι χρήστες σκληρών ναρκωτικών)
Είναι μια προσωπικότητα με δυσκολίες στην επαφή με τους άλλους, εξαρτητική και παράλληλα επιθετική. Στο παρελθόν της υπάρχει μια σειρά από συναισθηματικές αποστερήσεις.
Αυτός ο τύπος προσωπικότητας ανήκει στην ψυχοπαθολογία. Πρόκειται για μια ενστικτώδη διαταραχή που έχει υφανθεί από πολύ παλιά στη δομή της προσωπικότητας.
Οι διαταραχές του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς αυτών των ατόμων αρχίζουν από νωρίς. Σαν μικρά παιδιά εμφανίζουν έντονη επιθετικότητα με συνεχή δυσθυμία. Δεν αντέχουν την παραμικρή στέρηση και αντιδρούν με εκρήξεις θυμού που οδηγούν στην καταστροφή ή την φθορά έμψυχων ή άψυχων αντικειμένων του περιβάλλοντος. Η παρουσία τους συνήθως είναι πρόβλημα στο σπίτι και στο σχολείο. Οι ποινές που τους επιβάλλονται αυξάνουν την επιθετικότητα και παρορμητικότητά τους.
Η δομή της προσωπικότητάς του τοξικομανή είναι ναρκισσιστική: ο τοξικομανής συμπεριφέρεται σαν οι άλλοι να έχουν δευτερεύοντα ρόλο.
Το παιδί, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του, περνά μια δύσκολη αλλαγή. Από τη νιρβάνα της ναρκισσιστικής κατάστασης, από την αυτάρκεια που έδινε η αρκετή τροφή και το ζεστό περιβάλλον, πρέπει να περάσει στην αναγνώριση του άλλου, στην αποδοχή της παρουσίας του, στη λεκτική και εξωλεκτική επικοινωνία μαζί του και ταυτόχρονα στην παραδοχή του αποχωρισμού του απ’ αυτόν. Θα μάθει να διακρίνει τον άλλο από τον εαυτό του και να αντιμετωπίζει το άγχος της συναισθηματικής στέρησης. Στους τοξικομανείς, αυτή η δύσκολη αλλαγή φαίνεται ότι έγινε παθολογικά ή με ελλειμματικό τρόπο.
Ο τοξικομανής είναι μόνος και οι σχέσεις του με τους άλλους έχουν σαν μόνο σκοπό την επαφή με την τοξική ουσία. Σαν το παιδί του πρώτου χρόνου ζωής, έχει άμεση ανάγκη ικανοποίησης των επιθυμιών του. Έχει μια μερική ή ολική δυσκολία να ελέγξει τα ένστικτα και να μεταθέσει την ικανοποίησή τους στο χρόνο. Αυτό είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά της στοματικής φάσης και αφορά γενικά τη μετάθεση κάθε συναισθηματικής ανάγκης.
Άλλο γνώρισμα της στοματικής φάσης που δεν ξεπεράστηκε ποτέ και δείχνει το πόσο έμεινε καθηλωμένος σ’ αυτή τη φάση, είναι ότι ο ηδονιστικός κόσμος κινείται γύρω από τις στοματικές του ικανοποιήσεις. Ο τρόπος λήψης των τοξικών ουσιών είναι συνήθως στοματικός. Και στις εναίσιμες μορφές, μπορεί να μην αναζητείται άμεσα η στοματική ικανοποίηση αλλά ο τρόπος που ζητά την ταχύτητα της ικανοποίησης, την αποφυγή του άγχους και τη φυγή από την πραγματικότητα, είναι αρχαϊκός. Με την τοξική ουσία ξαναγυρίζει στη στοματική περίοδο.
Η τοξική ουσία μπορεί να καταργήσει το άγχος και να μεταφέρει τον τοξικομανή σε τεχνητούς παραδείσους, αλλά ταυτόχρονα εξυπηρετεί και μηχανισμούς αυτοκαταστροφής, γίνεται ένα κακό εσωτερικευμένο αντικείμενο και οδηγεί στο θάνατο.
Η τοξικομανία είναι μια αντίδραση στην κατάθλιψη. Όταν η σχέση και η επικοινωνία με τον άλλο είναι τόσο προβληματική και αγχώδης, το άτομο οδηγείται στην κατάθλιψη την οποία όμως δεν μπορεί να αντέξει. Η λύση που μένει είναι η φυγή. Και ο καταθλιπτικός φεύγει με συνειδητούς ή ασυνείδητους μηχανισμούς ή προς την αυτοκτονία ή προς τη μανιακή κρίση ή προς τον εξωπραγματικό κόσμο της τοξικομανίας.
Πηγή: www.psychotherapeia.net.gr